‘Meta zou WhatsApp terugtrekken uit Nederland bij verplichte encryptie-backdoor’

Meta heeft volgens het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat ergens in de afgelopen jaren laten weten dat het de WhatsApp-dienstverlening in Nederland zou stopzetten als een achterdeur in de encryptie verplicht zou worden.

Het Ministerie van EZK is volgens een reconstructie van NRC betrokken geweest bij een discussie met het Ministerie van Justitie onder voormalig minister Grapperhaus. Zoals bekend was Grapperhaus tijdens zijn termijn als minister een voorstander van een verplichte ‘achterdeur’ in de encryptie van bijvoorbeeld WhatsApp. Zijn motivatie hiervoor is voornamelijk het bestrijden van de verspreiding van kinderporno, zo schrijft de krant. Meta wil desgevraagd het dreigement niet bevestigen aan NRC, maar onderstreept wel dat versleuteling een ‘essentieel’ onderdeel van WhatsApp is.

Justitie was en is op zoek naar een manier om een achterdeur in encryptie te bewerkstelligen zonder dat dat op de gehele linie de veiligheid van dergelijke apps afzwakt. Gevolg van dat laatste zou zijn dat andere, malafide partijen van dezelfde achterdeur gebruik zouden maken om hun eigen doelen na te streven. EZK is daarnaast kritisch over de plannen van Justitie omdat versleuteld dataverkeer inmiddels een groot onderdeel is van de economie. Daarbij moet gedacht worden aan bijvoorbeeld betalingsverkeer met encryptie. EZK wil niet dat burgers het vertrouwen in deze systemen verliezen en de economie daaronder lijdt.

De jaren aan onderzoek tot nu toe, uitgevoerd door Justitie, leiden tot de conclusie dat een achterdeur in encryptie niet mogelijk is zonder deze communicatie in zijn geheel onveilig te maken. Desalniettemin is het ministerie onder de huidige minister van Justitie, Dilan Yesilgöz-Zegerius, nog steeds op zoek naar een manier om een achterdeur in encryptie te krijgen zonder de geassocieerde bijwerkingen daarvan. NRC citeert uit een kamerbrief uit april: “Rechtmatige toegang tot versleutelde communicatie kan ook de veiligheid van de maatschappij en burgers verbeteren. […] Deze eventuele interceptiebevoegdheid kan worden gebruikt voor de bestrijding van vele soorten criminaliteit.” Verder stelt de minister wel dat ‘de mogelijkheid opengehouden [wordt] dat een proportionele oplossing zich aandient’.

Ook de Europese Unie heeft een wetsvoorstel liggen om seksueel misbruik van kinderen in de onlineomgeving aan te pakken. De wetgeving bepaalt dat techbedrijven de verplichting krijgen om onlineberichten en foto’s te scannen op gevallen van seksueel misbruik van kinderen. Apple heeft al een dergelijk systeem, maar stopte daar grotendeels mee na kritiek. Tot 25 juli bevindt het wetsvoorstel zich in een feedbackperiode, waarin alle geïnteresseerden na registratie anoniem hun zegje kunnen doen over het liggende voorstel.